យោងតាមប្រសាសន៍ឯកឧត្ដម ស៊ុន ចាន់ថុល អនុប្រធានទី១នៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា នៅក្នុងសន្និសិទសារព័ត៌មានស្ដីពីលទ្ធផលនៃអាត្រាពន្ធគយបដិការរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក នាព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី ០១ សីហា ២០២៥ នេះបានអោយដឹងថា បន្ទាប់ពីអាមរិកបានទម្លាក់ពន្ធប្រទេសកម្ពុជាពី ៣៦ ភាគរយ មកត្រឹម ១៩ ភាគរយ ដោយក្នុងនោះផងដែរក៏មានពន្ធលើរថយន្តមួយទឹក និងរួមទាំងរថយន្តថ្មីផងដែរ។
នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយពីអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ (General Department of Taxation – GDT) និងក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ (Ministry of Economy and Finance - MEF) បានប្រាប់ឲ្យដឹងថាពន្ធរថយន្តធំៗមានចំនួន៣គឺ ជាពិសេសនៅពេលនាំចូលរថយន្ត គឺពន្ធនាំចូល (Import Tax), ពន្ធអាករពិសេស (Specific Tax), និង ពន្ធអាករបន្ថែម (Value Added Tax - VAT)។ ពន្ធទាំងនេះត្រូវបានគិតបញ្ចូលគ្នាទៅលើតម្លៃរថយន្តនៅពេលនាំចូល។
ខាងក្រោមនេះជាសេចក្តីលម្អិត៖
១. ពន្ធនាំចូល (Import Tax / Customs Duty)
ពន្ធនាំចូល គឺជាពន្ធមូលដ្ឋានដែលត្រូវបានប្រមូលដោយ អគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋាករកម្ពុជា (GDCE) ទៅលើទំនិញទាំងអស់ដែលនាំចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងរថយន្តផងដែរ។
+ របៀបគណនា: អត្រាពន្ធនាំចូលសម្រាប់រថយន្តគឺខុសគ្នាអាស្រ័យលើ៖
- ប្រភេទរថយន្ត៖ រថយន្តដឹកអ្នកដំណើរ រថយន្តដឹកទំនិញ រថយន្តទំនើប រថយន្តបែបលក្ខណៈគ្រួសារ និងប្រភេទរថយន្តទូទៅដែលស្របច្បាប់។
- ឆ្នាំផលិត៖ រថយន្តចាស់ៗអាចមានអត្រាខ្ពស់ជាងរថយន្តថ្មី។
- ទំហំម៉ាស៊ីន៖ ម៉ាស៊ីនធំអាចមានអត្រាខ្ពស់ជាង។
- ប្រភពដើម៖ អាចមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីដែលអនុគ្រោះដល់ប្រទេសមួយចំនួន។
- ចំណាំ៖ នេះជាពន្ធដំបូងគេដែលត្រូវគិតទៅលើតម្លៃ CIF (Cost, Insurance, Freight) នៃរថយន្តនៅពេលមកដល់កំពង់ផែ ឬច្រកព្រំដែន។
២. ពន្ធអាករពិសេស (Specific Tax / Excise Tax)
ពន្ធអាករពិសេស គឺជាពន្ធដែលត្រូវបានប្រមូលទៅលើទំនិញ ឬសេវាកម្មមួយចំនួនដែលចាត់ទុកថាជាទំនិញប្រណីត ឬប្រភេទបារី ស្រាបៀរ និងយានយន្តជាដើម។
+ របៀបគណនា: ពន្ធអាករពិសេសត្រូវបានគណនាទៅលើ (តម្លៃ CIF + ពន្ធនាំចូល)។ អត្រាពន្ធអាករពិសេសសម្រាប់រថយន្តគឺខ្ពស់ ហើយប្រែប្រួលខ្លាំងទៅតាម៖
- ប្រភេទរថយន្ត៖ រថយន្តទំនើបៗ រថយន្តកីឡា រថយន្តដែលមានកម្លាំងម៉ាស៊ីនធំ មានអត្រាពន្ធខ្ពស់ជាង
- ទំហំស៊ីឡាំងម៉ាស៊ីន (CC)៖ កាន់តែធំ អត្រាកាន់តែខ្ពស់។
- ឆ្នាំផលិត៖ រថយន្តចាស់ៗអាចមានអត្រាខ្ពស់ជាងរថយន្តថ្មី។
- ចំណាំ៖ ពន្ធនេះគឺជាចំណែកដ៏ធំមួយនៃថ្លៃដើមសរុបនៃរថយន្តនាំចូលនៅកម្ពុជា ជាពិសេសសម្រាប់រថយន្តដែលមានតម្លៃថ្លៃ ឬម៉ាស៊ីនធំ។
៣. ពន្ធអាករបន្ថែម (Value Added Tax - VAT)
ពន្ធអាករបន្ថែម (VAT) គឺជាពន្ធដែលត្រូវបានប្រមូលទៅលើតម្លៃបន្ថែមនៃទំនិញ ឬសេវាកម្ម នៅគ្រប់ដំណាក់កាលនៃខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្ម ឬការចែកចាយ រហូតដល់អ្នកប្រើប្រាស់ចុងក្រោយ។ អត្រា: អត្រាទូទៅនៃ VAT នៅកម្ពុជាគឺ ១០% ។
- របៀបគណនា: VAT ត្រូវបានគណនាទៅលើ (តម្លៃ CIF + ពន្ធនាំចូល + ពន្ធអាករពិសេស)។ មានន័យថា VAT ត្រូវបានគិតទៅលើតម្លៃសរុបបន្ទាប់ពីគិតពន្ធនាំចូល និងពន្ធអាករពិសេសរួចហើយ។
- ចំណាំ: ទោះបីជា VAT ត្រូវបានគិតទៅលើរថយន្តនាំចូលក៏ដោយ ក៏វាត្រូវបានអនុវត្តទៅលើទំនិញ និងសេវាកម្មភាគច្រើននៅក្នុងប្រទេសផងដែរ។
គូសបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅពេលអ្នកនាំចូលរថយន្តមកកម្ពុជា អ្នកនឹងត្រូវបង់ពន្ធទាំងបីប្រភេទនេះជាបន្តបន្ទាប់៖ពន្ធនាំចូល: គិតលើតម្លៃ CIF ។ ពន្ធអាករពិសេស: គិតលើ (តម្លៃ CIF + ពន្ធនាំចូល) ។ ពន្ធអាករបន្ថែម (VAT): គិតលើ (តម្លៃ CIF + ពន្ធនាំចូល + ពន្ធអាករពិសេស) ។ សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា ការអនុគ្រោះពន្ធសូន្យភាគរយចំពោះរថយន្តមួយទឹក គឺជាពន្ធនាំចូលតែប៉ុណ្ណោះ រីឯពន្ធអាករពិសេស និងពន្ធអាករបន្ថែម គឺនៅតែរក្សារដដែល តែទោះជាយ៉ាងណាក្តីតម្លៃនៃរថយន្តមួយទឹកគឺធូរជាងមុនច្រើន និងតម្លៃសមរម្យតាមប្រភេទរថយន្ត។
ការបង់ពន្ធទាំងនេះគឺចាំបាច់ដើម្បីឱ្យរថយន្តរបស់អ្នកអាចឆ្លងកាត់នីតិវិធីគយបានត្រឹមត្រូវ និងអាចចុះបញ្ជីដើម្បីដំណើរការបានស្របច្បាប់នៅកម្ពុជា។ សូមព្យាយាមតាមដាន និងពិនិត្យមើលព័ត៌មានចុងក្រោយបំផុតនៅលើគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ GDCE និង GDT។